Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden 45 Joodse inwoners van Baarn opgepakt, afgevoerd en vermoord. Zij woonden verspreid over 21 adressen in ons dorp. Het Comité 4 en 5 mei Baarn wil deze mensen — ruim 80 jaar later — symbolisch terugbrengen in het straatbeeld. Dat doen we door op hun voormalige woonadressen zogenoemde struikelstenen te plaatsen. Zo blijven we hen herdenken. En herinneren we onszelf waar onverdraagzaamheid toe kan leiden.
Struikelstenen zijn een mooie en blijvende manier om hen te herinneren. Ze zijn duurzaam en worden in veel landen gebruikt. In Nederland liggen al meer dan 10.000 struikelstenen, maar in Baarn nog geen enkele.
Daar wil het comité graag verandering in brengen. We willen alle Joodse inwoners die vroeger in Baarn woonden blijvend herdenken met een struikelsteen.
Wat zijn struikelstenen?
Struikelstenen (ook wel Stolpersteine genoemd) zijn kleine gedenkstenen met een messing plaatje. Ze liggen in de stoep voor het huis waar iemand voor het laatst heeft gewoond. Het gaat om mensen die in de Tweede Wereldoorlog slachtoffer zijn geworden van het nationaalsocialisme.
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon dit project om deze mensen te herdenken. Op elke steen staat hun naam, geboortedatum, de datum en plaats van deportatie, en waar en wanneer ze zijn overleden. Zo blijven hun verhalen zichtbaar voor iedereen die langskomt.
Kenmerken van struikelstenen:
- Formaat en materiaal: Een kubusvormige steen van ongeveer 10 x 10 x 10 cm met een messing plaatje bovenop.
- Opschrift: Naam, geboortedatum, datum en plaats van deportatie, en datum en plaats van overlijden.
- Plaatsing: In de stoep voor het huis waar het slachtoffer voor het laatst woonde.
Het idee achter de struikelstenen
- Herdenking: Struikelstenen zijn een persoonlijk monument voor mensen die door de nazi’s zijn verdreven, gedeporteerd en vermoord.
- Vergeten worden: Volgens de Talmoed (een belangrijke Joodse tekst) is iemand pas echt vergeten als zijn naam vergeten is. Door een struikelsteen te plaatsen, blijft de herinnering aan die persoon levend.
- Symboliek: Wie langsloopt, “struikelt” als het ware met hoofd en hart over de steen. Zo sta je even stil bij de naam en het verhaal van het slachtoffer.
Hoe gaan wij dit project realiseren?
Het Comité 4 en 5 mei Baarn heeft een plan van aanpak gemaakt. In het kort ziet dat er zo uit:
- Bekendheid geven aan dit project via verschillende communicatiemiddelen, zoals deze website.
- De benodigde vergunningen aanvragen bij de gemeente Baarn.
- Geld inzamelen: het comité wil dit project graag financieren vanuit de Baarnse gemeenschap, dus zonder subsidie van de gemeente.
- Via gemeente Baarn de huidige bewoners informeren.
- Familieleden opsporen die bij de onthulling van de stenen aanwezig willen zijn.
- Een opdracht geven om de stenen te maken.
- De stenen leggen (dit hoeft niet allemaal tegelijk, maar kan in delen).
- Een plan maken voor het onderhoud en de adoptie van de stenen, en dat uitvoeren.
Sommige stappen kunnen tegelijk worden uitgevoerd. Stap 5 kan veel tijd kosten, en voor stap 6 geldt een wachttijd van enkele maanden.
Wilt u een steentje bijdragen?
U kunt dit project steunen met een donatie op bankrekening NL33 INGB 0684 4355 00 t.n.v. Stichting Comité 4 en 5 Mei Baarn. Graag in de omschrijving "struikelstenen" en uw e-mailadres vermelden, zodat het comité u op de hoogte kunt houden van de voortgang.
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw bijdrage.
